Zaginione Okręty

Zaginione okręty podwodne to jedna z tajemnic związanych z historią morskiego konfliktu, zwłaszcza podczas II wojny światowej. Istnieje kilka znanych przypadków U-Bootów, które zaginęły bez śladu i których losy wciąż pozostają nieznane. Kilka przykładów to:

1. U-869: Niemiecki U-Boot U-869 został zatopiony na Atlantyku w grudniu 1944 roku. Jego wrak został odkryty dopiero w 1991 roku przez poszukiwaczy skarbów, a jego tożsamość została potwierdzona w 1997 roku. Jednak okoliczności zatonięcia pozostają wciąż niejasne.

U-868 był niemieckim okrętem podwodnym typu IXC/40 używanym przez Kriegsmarine podczas II wojny światowej. Okręt został zwodowany 19 czerwca 1943 roku i włączony do służby 11 września 1943 roku. Dowodził nim kapitan porucznik Herbert Uhlig.

U-868 odbył tylko jedną patrolę bojową, w czasie której nie uczestniczył w żadnych akcjach bojowych. Po jej zakończeniu, 4 maja 1945 roku, U-Boot poddał się alianckim siłom w Norwegii.

Po zakończeniu wojny, U-868 został przetransportowany do Loch Ryan w Szkocji, gdzie służył jako część alianckiej floty do celów testowych. W czerwcu 1945 roku został zatopiony w ramach operacji „Deadlight” – operacji zatapiania niemieckich U-Bootów na wodach południowego wybrzeża Irlandii. Wrak U-868 został odkryty przez poszukiwaczy wraków w 2016 roku u wybrzeży Irlandii.



2. U-1228: U-Boot typu IX/C zatonął w kwietniu 1945 roku wraz z całą załogą w wyniku ataku lotniczego na Morzu Północnym. Miejsce jego zatonięcia nie zostało nigdy dokładnie zlokalizowane, co sprawia, że pozostaje jednym z zaginionych U-Bootów.

U-1228 był niemieckim okrętem podwodnym typu IXC/40, który służył w Kriegsmarine podczas II wojny światowej. Zwodowano go 20 marca 1943 roku, a włączono do służby 6 czerwca 1943 roku. Jednostka ta dowodzona była przez kapitana marynarki Heinaricha Drivera.

U-1228 odbył trzy patrole bojowe, podczas których nie odniósł sukcesów bojowych. Został zatopiony przez brytyjski okręt podwodny HMS „Venturer” 25 kwietnia 1945 roku na Morzu Północnym, w rejonie północnego wybrzeża Szkocji. Cała załoga U-1228 zginęła w wyniku tego ataku.

Wrak U-1228 został odnaleziony przez badaczy w 2019 roku na głębokości około 100 metrów, około 15 mil na północny wschód od Peterhead w Szkocji. Odkrycie to pomogło wyjaśnić los okrętu i jego załogi, które przez długi czas pozostawały nieznane.



3. U-196: Ten niemiecki U-Boot został zatopiony w maju 1945 roku przez własną załogę u wybrzeży Indonezji, aby uniknąć jego przejęcia przez aliantów. Mimo prób odnalezienia wraku, jego lokalizacja nadal pozostaje nieznana.

U-196 był niemieckim okrętem podwodnym typu IXC/40, który służył w Kriegsmarine podczas II wojny światowej. Zwodowano go 4 maja 1942 roku, a włączono do służby 12 września 1942 roku. Jednostka ta była dowodzona przez kapitana marynarki Adolfa Vogta.

U-196 odbył pięć patroli bojowych na Atlantyku i w okolicach afrykańskiego wybrzeża. Jego działania skupiały się głównie na atakowaniu statków alianckich. Podczas ostatniego patrolu, U-196 został zatopiony przez własną załogę 30 sierpnia 1944 roku u wybrzeży Jawy w Indonezji, aby uniknąć jego przejęcia przez aliantów.

Wrak U-196 został odnaleziony przez nurków amerykańskich w 2005 roku na głębokości około 60 metrów. Odkrycie to przyczyniło się do odkrycia prawdy o zatonięciu U-Bootów w tamtych rejonach oraz losie ich załóg.

4. U-864: U-Boot U-864 został zatopiony w lutym 1945 roku przez brytyjski okręt podwodny na wodach norweskich. Statek przewoził duże ilości rtęci, co sprawia, że jego wrak stanowi zagrożenie dla środowiska. Mimo to, jego lokalizacja przez długi czas pozostawała nieznana.

U-864 był niemieckim okrętem podwodnym typu IXD2, który służył w Kriegsmarine podczas II wojny światowej. Zwodowano go 12 grudnia 1943 roku, a włączono do służby 5 lutego 1944 roku. Jednostka ta była dowodzona przez kapitana marynarki Kurta Claussena.

U-864 odbył jedną misję bojową, w trakcie której miał dostarczyć tajne ładunki technologiczne do Japonii. 9 lutego 1945 roku, podczas powrotu do Niemiec z Norwegii, U-864 został zatopiony przez brytyjski okręt podwodny HMS „Venturer” u wybrzeży Norwegii w pobliżu wyspy Fedje.

Wrak U-864 został odkryty w 2003 roku przez norweskie służby morskie. Statek przewoził znaczną ilość rtęci, co spowodowało obawy dotyczące skażenia środowiska morskiego. Aby uniknąć potencjalnej katastrofy ekologicznej, w 2006 roku przeprowadzono operację zatopienia wraku na głębokości około 150 metrów, w miejscu, gdzie nie stanowi on zagrożenia dla ludzi i środowiska.

Te przypadki, oraz wiele innych, stanowią część tajemnicy zaginionych U-Bootów, które wciąż fascynują badaczy i entuzjastów historii morskiej. Pomimo zaawansowanych technologii poszukiwawczych, wiele z tych wraków nadal pozostaje nieodnalezionych.

Niemieckie U-Booty były podwodnymi okrętami bojowymi używanymi przez niemiecką marynarkę wojenną, znane również jako Kriegsmarine, głównie podczas I i II wojny światowej. Te okręty, zbudowane z myślą o działaniach na morzach i oceanach, odegrały znaczącą rolę w niemieckiej strategii morskiej, zwłaszcza w atakach na konwoje i wojnie podwodnej przeciwko alianckim jednostkom pływającym. Niemieckie U-Booty były znane ze swojej skuteczności i zdolności do zadawania dużych strat flotom alianckim, co przyniosło im pewne miejsce w historii morskiej.

Okręty podwodne, znane również jako łodzie podwodne lub U-Booty, są typem okrętów bojowych zdolnych do operowania pod wodą. Wykorzystując zanurzenie, okręty podwodne mogą prowadzić operacje taktyczne, strategiczne, wywiadowcze lub ofensywne. Są one stosowane przez różne marynarki wojenne na całym świecie i odgrywają istotną rolę w dzisiejszych siłach morskich. Ich zadania obejmują prowadzenie działań przeciw okrętom nawodnym, zwalczanie okrętów podwodnych przeciwnika, zbieranie danych wywiadowczych oraz wykonywanie ataków na cele lądowe z morza. Odkąd po raz pierwszy zostały wprowadzone do służby w XIX wieku, okręty podwodne stale ewoluowały, aby sprostać zmieniającym się wymaganiom i wyzwaniom współczesnej wojny morskiej.

Nowoczesne U-Booty są zaawansowanymi technologicznie okrętami podwodnymi, które wykorzystują najnowsze osiągnięcia w dziedzinie inżynierii, elektroniki, i technologii wojskowej. Niektóre cechy i technologie obecne w nowoczesnych U-Bootach obejmują:

1. Zaawansowane systemy napędowe: Nowoczesne U-Booty wykorzystują różne rodzaje napędu, w tym systemy z napędem elektrycznym, hybrydowym lub wodorowym, co pozwala im na cichą i wydajną pracę pod wodą.

2. Zaawansowane systemy uzbrojenia: U-Booty są wyposażone w nowoczesne torpedy, pociski przeciwpodwodne, pociski manewrujące oraz inne uzbrojenie, które zapewnia im skuteczność w zwalczaniu celów morskich i lądowych.

3. Systemy sensorów i wywiadu: Nowoczesne U-Booty są wyposażone w zaawansowane systemy sensorów, w tym sonary, peryskopy, systemy obserwacji wizyjnej i systemy rozpoznania elektronicznego, które umożliwiają im wykrywanie i śledzenie celów na dużych odległościach.

4. Systemy komunikacyjne: U-Booty są wyposażone w zaawansowane systemy komunikacji satelitarnej, radiowej i bezprzewodowej, które umożliwiają im komunikację z innymi jednostkami floty oraz otrzymywanie danych i rozkazów z centrali dowodzenia.

5. Systemy automatyzacji i zarządzania: Nowoczesne U-Booty wykorzystują zaawansowane systemy automatyzacji i zarządzania, które pomagają w prowadzeniu operacji podwodnych oraz zapewniają bezpieczeństwo i efektywność załogi.

Dzięki tym zaawansowanym technologiom i systemom, nowoczesne U-Booty są zdolne do prowadzenia różnorodnych misji w warunkach morskich, zapewniając swoim użytkownikom wysoki poziom mobilności, skuteczności i bezpieczeństwa.

Tajemnice związane z U-Bootami, szczególnie z okresu II wojny światowej, wciąż fascynują wiele osób i są przedmiotem licznych spekulacji i badań historycznych. Niektóre z tych tajemnic obejmują:

1. Zaginione okręty podwodne: Istnieją przypadki U-Bootów, które zaginęły podczas wojny i nigdy nie odnaleziono ich wraków ani załóg. Ich losy pozostają nieznane i wzbudzają wiele spekulacji.

Zaginione okręty podwodne to tajemnica, która wciąż fascynuje badaczy i miłośników historii morskiej. Istnieją liczne przypadki okrętów podwodnych, które zaginęły bez śladu, a ich losy pozostają nieznane. Niektóre z najbardziej znanych przypadków to:

1. USS „Cyclops” (AC-4): Amerykański okręt zaopatrzeniowy, który zaginął w trójkącie Bermudzkim w 1918 roku wraz z całą załogą. Do dzisiaj nie odnaleziono jego wraku, a przyczyna zaginięcia pozostaje niejasna.

USS „Cyclops” (AC-4) był amerykańskim okrętem zaopatrzeniowym typu „Collier” używanym przez United States Navy podczas I wojny światowej. Zatonął w marcu 1918 roku w trójkącie Bermudzkim, a jego zniknięcie pozostaje jednym z największych zagadek morskich w historii Stanów Zjednoczonych. „Cyclops” był jednym z trzech okrętów siostrzanych, które zostały zbudowane jako największe jednostki typu „Collier” na świecie.

Po opuszczeniu portu w Rio de Janeiro w drodze do Baltimore, „Cyclops” zaginął w trójkącie Bermudzkim. Nie wysłano żadnych sygnałów alarmowych ani próśb o pomoc, a mimo intensywnych poszukiwań żadne ślady okrętu ani jego załogi nie zostały odnalezione. W wyniku tego tragicznego zdarzenia zginęło 306 członków załogi.

Do dziś losy USS „Cyclops” pozostają tajemnicą, która wciąż intryguje badaczy i miłośników zagadek morskich. Istnieje wiele teorii na temat przyczyny jego zaginięcia, w tym ekstremalne warunki pogodowe, problemy techniczne, działania nieprzyjaciela lub nawet zderzenie z nieznanym obiektem. Jednak żadna z tych teorii nie została potwierdzona, co sprawia, że zaginięcie USS „Cyclops” pozostaje jednym z największych nierozwiązanych zagadnień w historii marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych.

2. HMS „Thetis” (N25): Brytyjski okręt podwodny, który zatonął podczas próbnych testów w 1939 roku u wybrzeży Walii. Chociaż większość załogi została uratowana, 99 osób zginęło. Okręt został podniesiony z dna i ponownie włączony do służby jako HMS „Thunderbolt”, ale zagadka związana z jego zatonięciem wciąż pozostaje niewyjaśniona.

HMS „Thetis” (N25) był brytyjskim okrętem podwodnym typu „T” należącym do Royal Navy. Zwodowano go w 1938 roku, a w 1939 roku odbywał próbny rejs na wodach Morza Irlandzkiego. W czasie tego rejsu, 1 czerwca 1939 roku, doszło do katastrofy, w wyniku której zginęła większość załogi.

Podczas próbnych testów, „Thetis” zanurzył się zbyt głęboko, co spowodowało zalanie przedziałów baterii. W konsekwencji zatonął na dnie Morza Irlandzkiego, około 48 km na północny zachód od Llandudno w Walii. Chociaż część załogi udało się uratować, 99 osób zginęło w wyniku zatonięcia.

Okręt został podniesiony z dna, a po gruntownej modernizacji ponownie wszedł do służby w Royal Navy pod nazwą HMS „Thunderbolt”. Jednak tragiczne wydarzenia związane z katastrofą „Thetis” pozostają ważnym epizodem w historii brytyjskiej marynarki wojennej.



3. USS „Grampus” (SS-4): Amerykański okręt podwodny, który zaginął w 1943 roku podczas II wojny światowej. Ostatni raz widziany w rejonie Morza Karaibskiego, jego losy pozostają nieznane.

USS „Grampus” (SS-4) był jednym z pierwszych amerykańskich okrętów podwodnych i należał do typu „Plunger”. Zwodowano go w 1902 roku, a w czasie swojej służby uczestniczył w testach, ćwiczeniach oraz operacjach szkoleniowych.

Tragicznie, w 1913 roku USS „Grampus” zaginął w czasie rejsu między strefami wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych a portem w Manilii na Filipinach. Jednak przyczyna zaginięcia oraz dokładne miejsce zatonięcia pozostają nieznane do dziś. W wyniku tego zdarzenia zginęła cała, licząca 29 osób, załoga.

Pomimo wielu prób, wrak USS „Grampus” nigdy nie został odnaleziony, co czyni tę katastrofę jedną z największych zagadek w historii amerykańskiej marynarki wojennej.



4. HMAS „AE1”: Australijski okręt podwodny, który zaginął w 1914 roku podczas I wojny światowej. Był to pierwszy okręt Marynarki Australijskiej, który zaginął w akcji, i do dzisiaj nie odnaleziono jego wraku.

Te przypadki stanowią tylko niewielką część tajemnicy zaginionych okrętów podwodnych, które wciąż budzą zainteresowanie badaczy i pasjonatów historii morskiej. Pomimo postępów w technologii poszukiwawczej. Zaginione okręty podwodne to tajemnica, która wciąż fascynuje badaczy i miłośników historii morskiej. Istnieją liczne przypadki okrętów podwodnych, które zaginęły bez śladu, a ich losy pozostają nieznane. Niektóre z najbardziej znanych przypadków to:

  • USS „Cyclops” (AC-4): Amerykański okręt zaopatrzeniowy, który zaginął w trójkącie Bermudzkim w 1918 roku wraz z całą załogą. Do dzisiaj nie odnaleziono jego wraku, a przyczyna zaginięcia pozostaje niejasna.  
  • USS „Cyclops” (AC-4) był amerykańskim okrętem zaopatrzeniowym typu „Collier”, który zaginął w 1918 roku w trójkącie Bermudzkim podczas I wojny światowej. Był to największy okręt marynarki amerykańskiej zaginiony w czasie wojny.

    USS „Cyclops” wypłynął z portu w Rio de Janeiro w Brazylii 16 lutego 1918 roku, zmierzając do Baltimore w Stanach Zjednoczonych. Ostatni raz był widziany 4 marca 1918 roku na Barbadosie, a od tego czasu zaginął wraz z całą, liczącą 306 osób, załogą.

    Przez dziesięciolecia poszukiwano wraku „Cyclops”, jednak do dzisiaj nie odnaleziono żadnych śladów okrętu ani jego załogi. Przyczyna zaginięcia pozostaje niejasna, a zaginięcie USS „Cyclops” pozostaje jednym z największych nierozwiązanych zagadek morskich w historii Stanów Zjednoczonych.
  • HMS „Thetis” (N25): Brytyjski okręt podwodny, który zatonął podczas próbnych testów w 1939 roku u wybrzeży Walii. Chociaż większość załogi została uratowana, 99 osób zginęło. Okręt został podniesiony z dna i ponownie włączony do służby jako HMS „Thunderbolt”, ale zagadka związana z jego zatonięciem wciąż pozostaje niewyjaśniona.
  • HMS „Thetis” (N25) był brytyjskim okrętem podwodnym typu „T”, który zatonął podczas próbnego rejsu w 1939 roku. 1 czerwca 1939 roku, „Thetis” wypłynął z Birkenhead w Anglii na próbny rejs na Morzu Irlandzkim z 103 osobami na pokładzie, w tym załogą oraz pracownikami stoczniowymi i inspektorami. Podczas manewrów zanurzania, doszło do katastrofy – przedziały baterii zostały zalane wodą, co spowodowało zatonięcie okrętu.

    Chociaż część załogi została uratowana, 99 osób zginęło w wyniku zatonięcia. Wśród ofiar było 83 członków załogi oraz 16 cywilów. Katastrofa HMS „Thetis” była jednym z największych wypadków w historii brytyjskiej marynarki wojennej.

    Po podniesieniu z dna, okręt został gruntownie wyremontowany i przemianowany na HMS „Thunderbolt”. Ponownie włączono go do służby, tym razem odgrywając ważną rolę w Royal Navy podczas II wojny światowej. Jednak tragiczne wydarzenia związane z „Thetis” zawsze pozostaną w pamięci jako przypomnienie o niebezpieczeństwach związanych z służbą na okrętach podwodnych.
  • USS „Grampus” (SS-4): Amerykański okręt podwodny, który zaginął w 1943 roku podczas II wojny światowej. Ostatni raz widziany w rejonie Morza Karaibskiego, jego losy pozostają nieznane.
  • USS „Grampus” (SS-4) był jednym z pierwszych amerykańskich okrętów podwodnych typu „Plunger” i należał do United States Navy. Zwodowano go w 1902 roku, a jego zadaniem było prowadzenie działań rozpoznawczych oraz testowanie nowych technologii podwodnych.

    W 1913 roku USS „Grampus” zaginął w tajemniczych okolicznościach podczas rejsu między wschodnim wybrzeżem Stanów Zjednoczonych a portem w Manilii na Filipinach. Okręt nie dotarł do celu i nigdy więcej nie nawiązano z nim kontaktu.

    Przyczyna zaginięcia USS „Grampus” oraz jego losy pozostają nieznane do dziś. Mimo wielu poszukiwań, wrak okrętu nigdy nie został odnaleziony, co czyni tę zagadkę jednym z nierozwiązanych tajemnic w historii amerykańskiej marynarki wojennej.
  • HMAS „AE1: Australijski okręt podwodny, który zaginął w 1914 roku podczas I wojny światowej. Był to pierwszy okręt Marynarki Australijskiej, który zaginął w akcji, i do dzisiaj nie odnaleziono jego wraku.
  • HMAS „AE1” był pierwszym okrętem podwodnym Marynarki Australijskiej i został zwodowany w 1913 roku. W czasie I wojny światowej, „AE1” był jednym z trzech okrętów australijskich stacjonujących na północnym Pacyfiku w celu ochrony brytyjskich kolonii i linii komunikacyjnych.

    Jednakże 14 września 1914 roku, po kilku tygodniach od rozpoczęcia wojny, „AE1” zaginął u wybrzeży Nowej Gwinei wraz z całą łączącą 35 osób załogą. Okręt nie nawiązał kontaktu po wypłynięciu w patrolu, co spowodowało niepokój i podjęcie poszukiwań. Mimo intensywnych wysiłków poszukiwawczych, wrak „AE1” pozostał nieodnaleziony przez ponad sto lat.

    Dopiero w 2017 roku australijskie i papuaskie zespoły poszukiwawcze odkryły wrak „AE1” na głębokości około 300 metrów u wybrzeży Nowej Gwinei. Odkrycie to zakończyło ponad stuletnią tajemnicę zaginięcia pierwszego okrętu podwodnego Marynarki Australijskiej i przyniosło pewność co do losów jego załogi.

Te przypadki stanowią tylko niewielką część tajemnicy zaginionych okrętów podwodnych, które wciąż budzą zainteresowanie badaczy i pasjonatów historii morskiej. Pomimo postępów w technologii poszukiwawczej,

Niektóre U-Booty były zaangażowane w tajne operacje specjalne, takie jak przenoszenie agentów wywiadowczych, dostarczanie zaopatrzenia lub prowadzenie ataków na cele specjalne. Szczegóły tych operacji często pozostają tajne lub są objęte klauzulą poufności.

3. Tajne technologie: Niektóre U-Booty mogły być wykorzystywane do testowania i przenoszenia tajnych technologii, takich jak nowe rodzaje broni, systemy napędowe czy urządzenia do rozpoznania.

4. Kod Enigmy: Używane przez Niemców szyfry Enigmy były kluczowym elementem komunikacji między U-Bootami a ich centralami dowodzenia. Dekryptaż tych komunikatów był jednym z najważniejszych osiągnięć aliantów w trakcie wojny.

Kod Enigmy był systemem szyfrującym używanym przez Niemców podczas II wojny światowej do zabezpieczania komunikacji wojskowej. Enigma była elektromechaniczną maszyną do szyfrowania, która używała kombinacji wirników do zamiany liter w tekście jawnym na litery w tekście zaszyfrowanym. Każdy wirnik miał wiele ustawień, co sprawiało, że Enigma generowała ogromną liczbę możliwych kluczy szyfrowania.

Chociaż Enigma była uważana za niezdobytą, alianccy kryptolodzy, w tym brytyjski zespół z Bletchley Park pod przewodnictwem Alana Turinga, zdołali złamać jej kod. Kluczowym osiągnięciem było złamanie Enigmy przez polskich matematyków przed wybuchem wojny, co zapewniło aliantom cenne informacje na temat niemieckich działań wojskowych.

Po złamaniu kodu Enigmy, alianci mogli odczytywać niemieckie komunikaty, co miało ogromne znaczenie dla przebiegu wojny. To osiągnięcie przyspieszyło zakończenie konfliktu i miało istotny wpływ na strategię wojenną.

5. Zatopione okręty: Istnieją hipotezy, że niektóre U-Booty zostały zatopione w tajemniczych okolicznościach, być może w wyniku ataków wrogich okrętów, a ich wraki nie zostały odnalezione.

Te tajemnice wciąż budzą zainteresowanie historyków, naukowców oraz miłośników historii morskiej i są przedmiotem dalszych badań i spekulacji.

Legendy związane z okrętami podwodnymi są często pełne tajemnicy, niebezpieczeństwa i niezwykłych wydarzeń. Niektóre z najbardziej znanych legend to:

1. Trójkąt Bermudzki: Legenda ta obejmuje obszar w rejonie Bermudów, gdzie według relacji miało zaginąć wiele statków i samolotów, w tym okrętów podwodnych. Teorie na temat przyczyn zaginięć obejmują anomalie magnetyczne, erupcje gazowe z dna oceanu oraz działanie nadprzyrodzonych sił.

2. Tajemnice wraków: Istnieją liczne legendy o nawiedzonych lub przeklętych wrakach okrętów podwodnych, które twierdzą, że duchy załóg wciąż strzegą swoich zatopionych jednostek i nawiedzają te, którzy zbliżają się do ich miejsc spoczynku.

3. Zatopione miasta: Legenda mówi o zatopionych miastach lub wioskach, które znajdują się na dnie oceanu, a które mogły zostać zalane w wyniku podnoszenia się poziomu morza lub katastrof naturalnych. Takie miejsca stanowią często obiekt zainteresowania dla badaczy i poszukiwaczy przygód.

4. Ukryte skarby: Wiele legend mówi o ukrytych skarbach na dnie oceanu, które miały zostać zgromadzone przez zatopione okręty, piratów lub bogatych kupców. Poszukiwanie tych skarbów stało się inspiracją dla wielu poszukiwaczy przygód i łowców skarbów.

Te legendy dodają dodatkowego uroku i tajemniczości do historii okrętów podwodnych oraz otaczających je wód morskich. Pomimo racjonalnych wyjaśnień dla wielu zdarzeń, wiele osób nadal wierzy w nadprzyrodzone i niezwykłe aspekty związane z życiem na morzu.

Nieznane's awatar

Published by: Magiczna Lu

Podróż w głąb milczenia kronik. Blog dla tych, którzy słyszą szepty zza tysięcy lat i wierzą, że największe tajemnice wciąż czekają, by je opowiedzieć. ✨ Strażniczka Zapomnianych Ech ✨ — artystka i badaczka dawnych światów — odkrywa mistyczno-historyczne narracje o świecie, który pamięta więcej, niż nam wolno powiedzieć.

Kategorie Historia i LegendyDodaj komentarz

Witamy! Zachęcamy do dzielenia się swoimi przemyśleniami i opiniami. Prosimy o szacunek dla innych uczestników dyskusji.