Królestwo Macedonii

Bezpośrednim poprzednikiem Filipa II był jego brat, Perdikkas III (panował ok. 365–359 p.n.e.), który zginął w walce z Ilirami. Przed Perdikkasem III rządził ich starszy brat, Aleksander II (369–365 p.n.e.), a jeszcze wcześniej ich ojciec, Amyntas III (ok. 393–370 p.n.e.), który był ważnym władcą stabilizującym Macedonię.Lista królów Macedonii sięga wstecz do czasów mitycznych (np. Perdikkas I, założyciel dynastii według legend),

FILLIPI,  w staroż. miasto nad Strymonem należące później  do Macedonii.

Filipi (gr. Φίλιπποι, łac. Philippi) – starożytne miasto położone nad rzeką Strymon (dziś Struma) w regionie wschodniej Macedonii, w dzisiejszej Grecji. Początkowo było to trackie osiedle, które w 356 r. p.n.e. zostało zdobyte i rozbudowane przez Filipa II Macedońskiego, ojca Aleksandra Wielkiego, od którego wzięło swoją nazwę. Później stało się częścią Królestwa Macedonii.Filipi zyskały sławę w czasach rzymskich, zwłaszcza po bitwie pod Filippi w 42 r. p.n.e., gdzie wojska Oktawiana i Antoniusza pokonały Brutusai Kasjusza – zabójców Juliusza Cezara. Po tym wydarzeniu miasto stało się rzymską kolonią (Colonia Victrix Philippensium) i ważnym ośrodkiem na szlaku Via Egnatia, łączącym Wschód z Zachodem.W kontekście historycznym i kulturowym Filipi są też znane z Nowego Testamentu – to tutaj apostoł Paweł założył jedną z pierwszych wspólnot chrześcijańskich w Europie, a List do Filipian jest częścią Biblii.

FILIP II, 383-336 p.n.e. od 359 król Macedonii

Filip II Macedoński (383–336 p.n.e.) był królem Macedonii od 359 r. p.n.e. aż do swojej śmierci. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych władców starożytności, który przekształcił Macedonię z podzielonego i słabego państwa w potężną siłę militarną i polityczną, torując drogę do podbojów swojego syna, Aleksandra Wielkiego. Kluczowe informacje o Filipie II:

Objął tron w wieku 24 lat po śmierci swojego brata, króla Perdikkasa III, w trudnym okresie – Macedonia była osłabiona wewnętrznymi konfliktami i zagrożona przez sąsiadów, takich jak Iliria, Tracja i greckie miasta-państwa.Reformy wojskowe: Filip wprowadził rewolucyjne zmiany w armii macedońskiej. Stworzył słynną falangę macedońską, opartą na długich włóczniach (sarissach), oraz zintegrował różne formacje – piechotę, kawalerię (tzw. hetajrów) i jednostki lekkie – co uczyniło jego wojsko niezwykle skutecznym.

Podbił sąsiednie regiony, takie jak Tesalia, Tracja i Chalkidyka, zabezpieczając granice Macedonii.W 357 r. p.n.e. zdobył Amfipolis, co dało mu dostęp do zasobów złota i srebra, kluczowych dla finansowania armii. Założył miasto Filipi w 356 r. p.n.e., umacniając kontrolę nad Tracją.

Filip był mistrzem dyplomacji i intryg. Wykorzystywał sojusze, małżeństwa polityczne (miał kilka żon, m.in. Olimpias, matkę Aleksandra) oraz przekupstwo, by osłabiać przeciwników. Jego powiedzenie „osioł objuczony złotem zdobędzie każdą twierdzę” dobrze oddaje jego podejście.

Konflikt z Grecją: W 338 r. p.n.e. w bitwie pod Cheroneą pokonał koalicję Aten i Teb, dowodzoną m.in. przez Demostenesa, który był jego zaciekłym wrogiem. Zwycięstwo to zapewniło mu dominację nad Grecją.

Po Cheronei stworzył Związek Koryncki, jednocząc greckie państwa pod swoim przywództwem z planem wojny przeciwko Persji.Śmierć: Został zamordowany w 336 r. p.n.e. w Ajgaj (dzisiejsze Vergina) podczas wesela swojej córki Kleopatry. Sprawcą był Pauzaniasz, jeden z jego gwardzistów, a motywy zamachu pozostają niejasne – mogły być osobiste lub polityczne.

Filip II pozostawił swojemu synowi, Aleksandrowi, silne państwo i armię, które umożliwiły podbój imperium perskiego. Choć jego dokonania często pozostają w cieniu Aleksandra, to właśnie Filip stworzył fundamenty tej potęgi.

BERENIKA (Berenike) to macedońska forma greckiego imienia Pherenike, które oznacza „przynosząca zwycięstwo” (por. Weronika). Imię to było popularne wśród księżniczek egipskich dynastii Ptolemeuszów. Berenika to także imię kilku znanych postaci historycznych i mitologicznych, takich jak Berenika II, żona Ptolemeusza III, której słynny warkocz został uwieczniony jako gwiazdozbiór Coma Berenices (Warkocz Bereniki).

Królestwo Macedonii było starożytnym państwem położonym na północ od Grecji, na obszarze znacznie bardziej górzystym i dzikim niż tereny greckie na południu.
Macedonia zajmowała obszar w północno-wschodniej części Grecji i południowo-zachodniej części Bałkanów. Była otoczona przez góry, takie jak Pindos na zachodzie, Rodopy na wschodzie oraz góry Dynarskie na północy. Granice Macedonii były płynne i ewoluowały wraz z czasem w zależności od ekspansji terytorialnej. Na wschodzie graniczyła z Tracjią, na północy z Ilirią, na zachodzie z Epirusem, a na południu z Tesalią i Atenami.
Wzdłuż granic Macedonii płynęły liczne rzeki, takie jak Wielka Morawa na północy, Struma na wschodzie oraz Acheloos na zachodzie. Doliny rzeczne, takie jak dolina Wardaru, były ważnymi obszarami rolniczymi i komunikacyjnymi.

Macedonia miała dostęp do Morza Egejskiego poprzez swoje wschodnie regiony, co umożliwiało rozwój handlu morskiego i kontaktów kulturalnych z innymi cywilizacjami.

Obszar Macedonii można podzielić na kilka głównych krain geograficznych, takich jak Pieria, Ematia, Paeonia czy Lynkestis, z każdą z nich charakteryzującą się różnymi warunkami geograficznymi i zasobami naturalnymi.

Najważniejszymi miastami w Macedonii były Pella, stolica królestwa i ważne centrum polityczne oraz handlowe, oraz Saloniki (Thessaloniki), które stało się jednym z najważniejszych miast w starożytności.

To tylko ogólny opis położenia Królestwa Macedonii. Jego geografia i granice mogły zmieniać się w zależności od historii i wydarzeń politycznych.

Starożytna Macedonia była królestwem położonym na północ od Grecji, znane głównie dzięki swojemu najbardziej znanemu władczy, Aleksandrowi Wielkiemu. Macedończycy odegrali istotną rolę w historii starożytnej Grecji i Imperium Perskiego poprzez swoje podboje i ekspansję.

Aleksander Wielki: Najbardziej znany władca Macedonii, który stworzył jedno z największych imperiów w historii, obejmujące tereny od Macedonii aż po Indie.

Falanx macedońska: Macedończycy byli znani z używania tzw. falangi, formacji piechoty złożonej z ciężkozbrojnych hoplitów uzbrojonych w długie włócznie znane jako sarisy.

Wpływ na kulturę grecką: Mimo że Macedonia często była postrzegana jako barbarzyńska przez inne miasta-państwa greckie, jej wpływ na kulturę i sztukę grecką był znaczący, zwłaszcza za panowania Aleksandra Wielkiego.

Dynastia Argeadów: Królestwo Macedonii było rządzone przez dynastię Argeadów, której najbardziej znanym członkiem był Filip II, ojciec Aleksandra Wielkiego.

Konflikty z Atenami i Spartą: Macedonia miała wiele konfliktów z innymi greckimi miastami-państwami, takimi jak Ateny i Sparta, które były niechętne wzrostowi potęgi Macedonii.

Macedonia stale dążyła do poszerzania swojego terytorium, co doprowadziło do licznych konfliktów z sąsiednimi państwami greckimi, ale także z Persją i innymi mocarstwami.

Po podboju Azji przez Aleksandra Wielkiego, Macedonia odegrała kluczową rolę w procesie hellenizacji obszarów Persji i innych regionów, wprowadzając grecką kulturę, język i zwyczaje.
Istnieją różne teorie spiskowe związane z Macedonią, ale większość z nich nie ma oparcia w rzeczywistych faktach historycznych. Niektóre z tych teorii sugerują, że Macedonia miała większy wpływ na starożytne imperium greckie niż jest to powszechnie uważane, inne sugerują spiski lub tajne plany dotyczące działań politycznych w starożytności. Jednak większość tych teorii jest oparta na spekulacjach i braku solidnych dowodów.

Starożytna Macedonia nie została założona w jednym określonym momencie. Obszar, który później stał się Macedonią, był zamieszkany przez różne plemiona i grupy etniczne od starożytności. Jednak formalne powstanie państwa Macedońskiego datuje się na około VII wiek p.n.e., kiedy to powstało pierwsze królestwo Macedonii pod władzą dynastii Argeadów.

Religia w starożytnej Macedonii była zróżnicowana i ewoluowała wraz z czasem.
Polyteizm: Podobnie jak inne starożytne kultury greckie, Macedończycy wyznawali wiarę w wielu bogów i boginie, takich jak Zeus, Atena, Artemida, czy Apollo. Poszczególne miasta miały również swoich lokalnych bóstw opiekuńczych.
Macedończycy również czcili herosów, czyli ludzi, którzy byli uważani za wyjątkowych ze względu na swoje bohaterskie czyny lub genealogię. Herosi byli często czczeni na specjalnych miejscach kultu lub w formie posągów.
Religijne rytuały i obrzędy odgrywały istotną rolę w życiu Macedończyków. Wielu z nich brało udział w publicznych ceremoniach ku czci bogów, a także w prywatnych rytuałach domowych.
Podobnie jak w innych kulturach starożytnych, Macedończycy również kierowali się radą orakulów i wróżbitów, którzy mieli rzekomo zdolność przewidywania przyszłości lub udzielania wskazówek od bogów.
Królowie Macedonii byli często postrzegani jako posłannicy lub opiekunowie bogów, co sprawiało, że kult królewski miał istotne znaczenie w religii macedońskiej.

Z powodu swojego położenia geograficznego, Macedonia miała kontakt z różnymi kulturami i religiami, co przyczyniło się do pewnej różnorodności w praktykach religijnych.

Te elementy ukazują, że religia odegrała istotną rolę w życiu społecznym i kulturowym starożytnych Macedończyków.

Starożytne Macedońskie legendy często łączą się z mitologią grecką, ale istnieją też lokalne opowieści i legendy unikalne dla regionu Macedonii.

Legendy o Aleksandrze Wielkim: Istnieje wiele miejscowych legend związanych z Aleksandrem Wielkim, które opowiadają o jego bohaterskich czynach, mądrości czy nadprzyrodzonych zdolnościach.

Legendy o Heraklesie: Wiele legend z Macedonii łączy się z postacią Heraklesa, który miał według tradycji heroiczne czyny na tym obszarze.

Legendy o Żelaznej Bramie: Żelazna Brama (Iron Gate) to przełom rzeczny na granicy Macedonii i Serbii, który jest obecnie zanurzony pod wodami zbiornika wodnego. W starożytności istniały legendy o magicznej bramie, która stanowiła granicę między światem żywych a zaświatami.

Legendy o wampirach: Istnieją także lokalne legendy o wampirach, które są często powiązane z tradycjami folklorystycznymi regionu.

Legenda o królu Marku: Jedna z najbardziej znanych macedońskich legend opowiada o królu Marku, który według legend miał być opętany przez demona, a jego dusza miała wędrować po ziemiach Macedonii.

Legendy o boginiach: Istnieją także legendy związane z lokalnymi kultami bogiń, które były czczone na obszarze Macedonii, takimi jak legenda o bogini Perperunie, bogini burzy i gromu.

Te legendy tworzą bogatą kulturową mozaikę Macedonii, łącząc w sobie elementy mitologii greckiej, tradycji lokalnych i wierzeń ludowych.

Starożytna Macedonia wyznawała bogów i boginie podobne do tych czczonych w innych częściach starożytnej Grecji, ale niektóre z tych bóstw miały także lokalne warianty i kultury.

Oto kilku najważniejszych bogów i bogiń w religii macedońskiej:

1. Zeus: Najwyższy bogów, pan nieba i piorunów, był również czczony w Macedonii jako jedno z głównych bóstw.

2. Hera: Żona Zeusa i bogini małżeństwa i rodzin, była także obecna w macedońskiej religii.

3. Athena: Bogini mądrości, wojny i sztuki, była czczona również w Macedonii, chociaż nieco inaczej niż w innych częściach Grecji.

4. Apollo: Bóg światła, muzyki, poezji i wróżbiarstwa, miał swoje sanktuaria i kult w Macedonii.

5. Artemida: Siostra Apollina, bogini łowów, dzikiej przyrody i dzikich zwierząt, również była czczona w Macedonii.

6. Dionizos: Bóg wina, ekstazy i radości, miał swoje kultowe miejsca również w Macedonii.

7. Persefona: Bogini podziemia i płodności, była obecna w macedońskich wierzeniach, choć nieco mniej popularna niż w innych częściach Grecji.

Oprócz tych głównych bóstw, istniało wiele lokalnych wariantów kultowych i kultów herosów, które miały swoje miejsce w macedońskiej religii.

Jeśli chodzi o potomków starożytnych Macedończyków, to pojęcie to może być interpretowane na kilka różnych sposobów.

1. Potomkowie genetyczni: Genetyczne pochodzenie współczesnych ludzi zamieszkujących obszar dawnej Macedonii może zawierać pewne elementy dziedzictwa genetycznego po starożytnych Macedończykach. Jednak mieszanie się ludności na przestrzeni tysiącleci sprawia, że trudno jest jednoznacznie określić, kto może być uznany za potomka starożytnych Macedończyków.

2. Potomkowie kulturowi: W kulturze i dziedzictwie kulturowym Macedonii istnieje kontynuacja tradycji, zwyczajów i języka, które mogą być dziedziczone przez współczesnych mieszkańców regionu. Choć wielu z nich może mieć pochodzenie genetyczne różne od starożytnych Macedończyków, to nadal identyfikują się z kulturą i historią regionu.

3. Potomkowie kulturowi w diaspory: Niektórzy ludzie pochodzenia macedońskiego mogą żyć poza obszarem historycznej Macedonii, w diasporze. Ci ludzie często zachowują swoją tożsamość kulturową i historyczną, identyfikując się jako potomkowie Macedończyków.

W każdym przypadku pojęcie „potomków Macedonii” może być rozumiane na różne sposoby, zależnie od kontekstu genetycznego, kulturowego i historycznego.