🧬 Bursztynowe Echo: Głos Pamięci
W głębi ludzkiej pamięci, niczym w żywicy bursztynu, przetrwały opowieści o wodzie, która przyszła, by oczyścić świat. Potop – nie tylko jako kataklizm, lecz jako echo dawnych lęków, nadziei i duchowych przemian – pojawia się w mitach niemal każdej cywilizacji. To nie tylko historia o zniszczeniu, lecz o przetrwaniu, odrodzeniu i przekazie, który płynie przez pokolenia. Wsłuchajmy się w głosy przodków, które wciąż mówią przez fale dawnych opowieści.
Uniwersalny Kataklizm
Potop to więcej niż tylko lokalna legenda o powodzi; to fundamentalny mit założycielski, który odpowiada na odwieczne pytania ludzkości o naturę bogów, przyczynę cierpienia i nadzieję na odrodzenie. Jego powszechność każe się zastanawiać, czy u jego źródeł leży wspólne, praindoeuropejskie lub nawet paleolityczne dziedzictwo, czy też jest to uniwersalna reakcja psychiki ludzkiej na traumę kataklizmów naturalnych, które nawiedzały różne regiony Ziemi. Niemiecki egzegeta i orientalista, Alexander Heidel, stwierdza:
„Zadziwiające podobieństwa między opowieściami o potopie z całego świata nie mogą być jedynie dziełem przypadku”¹.
To podobieństwo obejmuje kluczowe elementy: gniew bóstwa, wybawienie sprawiedliwego bohatera, budowę statku, ocalenie zwierząt i nowy początek ludzkości.
Starożytne Źródła: Mezopotamia i Biblia
Najstarsze zapisane wersje mitu o potopie pochodzą z Mezopotamii. W Eposie o Gilgameszu (tabliczka XI), bohater Utnapisztim opowiada Gilgameszowi, jak bóg Ea nakazał mu zbudować łódź, by uratować się przed gniewem bogów planujących zagładę ludzkości. Po kataklizmie bogowie obdarowują Utnapisztima nieśmiertelnością. Wcześniejszy jest jeszcze mit sumeryjski o Ziusudrze, który zawiera niemal identyczny schemat.
Opowieść ta stała się bezpośrednim protoplastą biblijnej historii o Noem (Księga Rodzaju, rozdziały 6-9). Tutaj motywacja Boga jest wyraźnie etyczna:
„Widząc zaś Pan, że wielka jest niegodziwość ludzi na ziemi i że usposobienie ich jest wciąż złe, żałował, że stworzył ludzi na ziemi, i zasmucił się”
(Rdz 6,5-6)².
Noe, jako człowiek prawy, otrzymuje polecenie zbudowania arki, by ocalić swoją rodzinę i reprezentantów wszystkich gatunków zwierząt. Potop jest tu jednoznacznie przedstawiony jako kara, ale także jako akt stwórczy – Bóg zawiera z Noem przymierze, obiecując, że nigdy więcej nie ześle na ziemię takiego kataklizmu. Łuk na obłokach staje się symbolem tego nowego początku.
Od Indii po Grecję: Archetyp w Starożytnym Świecie
W mitologii indyjskiej („Satapatha Brahmana”) król Manu zostaje ostrzeżony przez Wisznu wcielonego w małą rybkę. Rybka prosi o ochronę, a w zamian ostrzega przed nadchodzącym potopem. Dorastając, każe Manu zbudować statek. Gody woda zalewa świat, a statek Manu, przywiązany do rogu ryby, zostaje bezpiecznie doprowadzony do góry Himalaja, gdzie Manu staje się praojcem nowej ludzkości³.
W Grecji mamy do czynienia z mitem o Deukalioneie i Pyrrze. Zeus, rozgniewany bezbożnością ludzi, postanawia ich zgładzić. Prometeusz ostrzega swego syna, Deukaliona, który z żoną Pyrrą buduje skrzynię. Po dziewięciu dniach dryfowania, statek osiada na górze Parnas. Aby odtworzyć ludzkość, otrzymują od wyroczni radę: by rzucać za siebie „kości matki”. Deukalion interpretuje to jako kamienie (kości Gai – Ziemi). Kamienie rzucone przez niego stają się mężczyznami, a przez Pyrrę – kobietami⁴.
Potop poza Starym Światem: Ameryki, Oceania i Arktyka
Niezwykle bogate są opowieści o potopie w kulturach prekolumbijskich. W Popol Vuh, świętej księdze Majów, bogowie zesłali potop na drewnianych ludzi, którzy nie potrafili ich czcić. W mitologii Azteków bóg deszczu i wody, Tlaloc, niszczy świat kolejnymi potopami, z których każde rodzi nową, niedoskonałą rasę ludzką. Inkowie czcili Wirakoczę, stwórcę, który po potopie odtworzył ludzkość, wynurzając nowych ludzi z głębi jeziora Titicaca.
W Polinezji powszechny jest motyw wielkiej powodzi. Na Hawajach bohaterem jest Nuu, który budzi statek z zapasami i zwierzętami, by po potopie odtworzyć życie. W mitologii Maori bogini nieba i bóg ziemi byli tak ściśle złączeni, że ich dzieci żyły w ciemnościach; jedno z nich, Tane, rozdzieliło ich, co spowodowało wielki potop łez.
Również w surowym klimacie Arktyki istnieje mit o potopie. U Inuitów bogini morska Sedna, obrażona przez ludzi, zesłała na nich ogromne fale. W Skandynawii w „Eddzie Poetyckiej” znajdujemy wzmiankę o olbrzymie Bergelmira, który wraz z rodziną przeżył wielką powódź, płynąc w „łodzi lub skrzyni”, co jest wyraźnym echem uniwersalnego motywu⁵.
Symbolika i Interpretacja: Kara, Oczyszczenie, Odrodzenie
- 1. Kara i Sprawiedliwość: Jest reakcją bóstwa na ludzką niegodziwość, pychę lub bezbożność. Stanowi moralne ostrzeżenie o konsekwencjach łamania boskiego porządku.
- 2. Oczyszczenie: Woda nie tylko niszczy, ale i oczyszcza. Jest żywiołem, który zmywa grzech i zepsucie, przygotowując czystą przestrzeń pod nowe życie. Jak pisze Mircea Eliade, „potop zatapia w wodach poprzednie Stworzenie, skażone lub nieudane, i przygotowuje nadejście nowej ludzkości”⁶.
- 3. Cykl Śmierci i Odrodzenia: Potop symbolizuje nieodwracalny koniec jednej ery i bolesny, ale konieczny początek kolejnej. Bohater ocalony (Noe, Manu, Deukalion) jest postacią liminalną – łącznikiem między starym a nowym światem, nowym Adamem.
- 4. Historyzacja Kataklizmu: Wielu badaczy doszukuje się realnych podstaw mitu w katastrofalnych powodziach, które nawiedzały żyzne regiony rolnicze, takie jak Mezopotamia (wylewy Tygrysu i Eufratu) czy Dolina Indusu. Opowieść o potopie mogła służyć jako wyjaśnienie tych traumatycznych wydarzeń.
Mit potopu, w swojej zdumiewającej uniwersalności, ukazuje głębokie pokrewieństwo ludzkiej wyobraźni i duchowości. Od Bliskiego Wschodu po najdalsze krańce Alaski i Australii, ludzie snuli opowieść o totalnej zagładzie, z której jednak zawsze pozostaje iskra nadziei. Ta iskra, uosobiona w postaci sprawiedliwego bohatera, jest wyrazem niezłomnej wiary w to, że nawet po największej katastrofie możliwe jest odrodzenie, przebaczenie i nowy początek. Archetyp potopu mówi nam zatem nie tylko o ludzkim lęku przed gniewem bogów, ale przede wszystkim o naszej niezniszczalnej woli przetrwania i wierze w możliwość odbudowy świata na lepszych fundamentach.
🧬 Echo, które nie milknie
W opowieściach o potopie nie chodzi tylko o wodę, która zalała świat. To głosy przeszłości, które wciąż przemawiają – ostrzegają, uczą, przypominają. Każda kultura, każdy mit niesie w sobie fragment wspólnej pamięci ludzkości. Potop staje się nie tylko końcem, lecz początkiem – momentem, w którym przodkowie przekazują nam lekcję o równowadze, pokorze i odnowie. A gdy wsłuchamy się w te echa, może odnajdziemy w nich także własną historię.
📚Przypisy:
- ¹ A. Heidel, The Gilgamesh Epic and Old Testament Parallels, University of Chicago Press, 1949, s. 260.
- ² Biblia Tysiąclecia,Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2003.
- ³ Por.M. L. West, Indo-European Poetry and Myth, Oxford University Press, 2007, s. 310-312.
- ⁴ Apollodor,Biblioteka, I, 7, 2.
- ⁵Edda Poetycka, [w:] „Lay of Hyndla”, strofa 35.
- ⁶ M.Eliade, Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Aletheia, Warszawa 2009, s. 213.
Bibliografia:
- 1. Źródła Pierwotne: ·
- Biblia Tysiąclecia, Księga Rodzaju, rozdz. 6-9. ·
- Epos o Gilgameszu, przeł. P. Puchta, Agade, Warszawa 2002. ·
- Apollodor, Biblioteka, przeł. O. Pintal, Wrocław 2022. ·
- Popol Vuh. Księga Rady Narodu Quiche, przeł. C. K. Twardowski, A. Sarwa, Lipsk 2022.
- 2. Opracowania Naukowe: ·
- Eliade, Mircea, Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Aletheia, Warszawa 2009. ·
- Graves, Robert, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, Vis-à-vis/Etiuda, Kraków 2009. ·
- Heidel, Alexander, The Gilgamesh Epic and Old Testament Parallels, University of Chicago Press, 1949. · Leach, Maria, The Beginning: Creation Myths Around the World, Funk & Wagnalls, 1956. ·
- West, Martin L., Indo-European Poetry and Myth, Oxford University Press, 2007.
- 3. Źródła Internetowe: ·
- Sacred Texts Archive: http://www.sacred-texts.com (zawiera tłumaczenia wielu mitów, w tym o Manu, Deukalioneie i wierzeniach ludów rdzennych Ameryki). ·
- Encyclopedia Mythica: http://www.pantheon.org
Potencjalne regiony, które mogły być dotknięte przez lokalne kataklizmy i inspirować mity o potopie:
Mezopotamia:
Region ten był często nawiedzany przez powodzie rzek Tygrys i Eufrat.
Doliny Nilu
Regularne powodzie Nilu były zarówno zagrożeniem, jak i źródłem urodzajnych gleb.
Indie
Regiony położone nad Gangesem i Indus, które były narażone na monsunowe powodzie.
Chiny
Dolina Huang He, znana z częstych i niszczycielskich powodzi.
Europa
Regiony śródziemnomorskie, które mogły być dotknięte przez tsunami wywołane trzęsieniami ziemi lub erupcjami wulkanów.
Opowieści o wielkim potopie są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych mitów na całym świecie. Choć różnią się w szczegółach, wiele z nich opowiada o potężnym kataklizmie wodnym, który niszczy ludzkość, z wyjątkiem wybranych, którzy przetrwali dzięki interwencji boskich istot.
Biblia – Potop Noego
W tradycji biblijnej, znanej z Księgi Rodzaju, Bóg postanawia zesłać potop, aby ukarać ludzkość za jej grzechy. Tylko Noe, jego rodzina i zwierzęta zgromadzone na arce mają przetrwać. Noe buduje arkę zgodnie z boskimi wskazówkami, a gdy woda zaczyna opadać po 40 dniach i nocach deszczu, arka osiada na górze Ararat. Bóg obiecuje, że nigdy więcej nie zesłać potopu na Ziemię, a tę obietnicę symbolizuje tęcza.
Epos o Gilgameszu – Potop Utnapisztima
W mitologii mezopotamskiej, w sumeryjskim „Eposie o Gilgameszu”, opisana jest historia bardzo podobna do biblijnej opowieści o Noem. Bogowie, zirytowani hałaśliwą i grzeszną ludzkością, decydują się zniszczyć świat potopem. Jednak bóg Enki ostrzega mędrca Utnapisztima, który buduje wielką łódź. Na niej Utnapisztim zabiera swoją rodzinę, zwierzęta i nasiona roślin. Po potopie Utnapisztim składa bogom ofiary, a oni obdarzają go nieśmiertelnością.
Mitologia Grecka – Potop Deukaliona
W mitologii greckiej Zeus postanawia zesłać potop, aby zniszczyć złą i zepsutą ludzkość. Jednak Deukalion, syn Prometeusza, i jego żona Pyrrha zostają ostrzeżeni przez Prometeusza o nadchodzącej katastrofie. Budują łódź, na której przetrwają kataklizm. Po opadnięciu wód, Deukalion i Pyrrha składają ofiarę Zeusowi i proszą o przywrócenie ludzkości. Zostają pouczeni, aby rzucać kamienie za siebie, które zamieniają się w ludzi – z kamieni Deukaliona powstają mężczyźni, a z kamieni Pyrrhy kobiety.
Mitologia Hinduska – Potop Manuu
W mitologii hinduistycznej potop jest opisany w „Śatapatha Brahmana” oraz „Puranach”. Pierwszy człowiek, Manu, został ostrzeżony przez boga Wisznu, który przybrał postać ryby, o nadchodzącym potopie. Manu zbudował łódź i przywiązał ją do rogu ryby, która poprowadziła go przez fale. Dzięki temu przetrwał potop, a potem złożył ofiarę, z której zrodziła się nowa ludzkość.
Mitologia Chińska – Potop Gun Yu
W mitologii chińskiej istnieje opowieść o potopie, który miał miejsce za czasów cesarza Yao. Bogowie zesłali potężne powodzie, które zniszczyły większość ludzkości. Bohater Gun próbował powstrzymać powodzie, budując tamy, ale nie udało mu się to. Jego syn, Yu, podjął próbę osuszenia ziemi poprzez wykopanie kanałów i odniesienie sukcesu, za co został później wyniesiony do rangi cesarza.
Mitologia Nordycka – Potop Bergelmir
W mitologii nordyckiej istnieje opowieść o potopie, który miał miejsce, gdy bóg Odyn i jego bracia zabili olbrzyma Ymira. Z jego krwi powstała wielka powódź, która zalała świat, zabijając prawie wszystkich olbrzymów. Tylko jeden z nich, Bergelmir, wraz z żoną przetrwał, płynąc na łodzi zrobionej z pnia drzewa. Bergelmir stał się przodkiem nowej rasy olbrzymów.
Mitologia Aborygeńska (Australia)
W tradycji Aborygenów z Australii istnieją opowieści o wielkich powodzi, które miały miejsce za sprawą duchów przodków, które zesłały wodę na Ziemię, aby ukarać ludzi za ich złe czyny. W jednej z wersji opowieści duch zły Gnowee zesłał wielką powódź, która zalała świat, jednak niektóre plemiona przetrwały, wspinając się na wysokie góry.
Mitologia Aztecka – Potop Tlaloca
Aztekowie mieli mit o potopie związanym z bogiem deszczu Tlalocem. Potop został zesłany jako kara za grzechy poprzednich cywilizacji. W jednej wersji mitologii potop zniszczył Czwarty Świat, po czym bogowie stworzyli nowy, Piąty Świat, w którym żyją obecni ludzie. Po potopie pozostali przy życiu tylko wybrani ludzie, którzy później odbudowali cywilizację.
Mitologia Majów – Potop z Popol Vuh
W świętej księdze Majów, „Popol Vuh”, opisano potop zesłany przez bogów, aby zniszczyć nieudaną rasę ludzi z drewna. Te drewniane postacie nie miały duszy ani emocji, więc bogowie postanowili je zniszczyć wielką powodzią. Po tej katastrofie bogowie stworzyli nowych ludzi, tym razem z kukurydzy, którzy okazali się bardziej udanymi stworzeniami.
Mitologia Słowiańska – Potop z wątkiem o Świętowicie
W słowiańskich wierzeniach również pojawiają się opowieści o potopie. Jedna z nich wiąże się z bogiem Świętowitem, który zesłał powódź na Ziemię, aby oczyścić ją z grzeszników. Przetrwała tylko garstka ludzi, którzy później dali początek nowej ludzkości. Potop w tych opowieściach symbolizował oczyszczenie i nowy początek.
Mit Polinezyjski – Potop o Nuu
W mitologii polinezyjskiej z wysp Hawajskich istnieje opowieść o Nuu, który zbudował wielką łódź na polecenie boga Kane, aby ocalić siebie, swoją rodzinę i zwierzęta przed potopem. Po potopie Nuu dziękował bogu za ocalenie, a świat został odbudowany na nowo.
Mitologia Inuitów
Ludy Inuitów, zamieszkujące Arktykę, także mają opowieści o potopie, choć są one mniej znane. W jednej z wersji opowieści bogowie postanowili zniszczyć ludzkość wielką falą wody, ale część ludzi przetrwała, unosząc się na górach lodowych lub migrując na wyższe tereny.
Mitologia Sumeryjska – Potop Ziusudry
W mitologii sumeryjskiej, jednej z najstarszych cywilizacji na świecie, istnieje opowieść o Ziusudrze (Ziusudrze), który podobnie jak Utnapisztim z babilońskiego eposu został ostrzeżony przez boga Enki o nadchodzącym potopie. Ziusudra zbudował wielką łódź, na której ocalił siebie i swoje zwierzęta. Po zakończeniu potopu bogowie wynagrodzili Ziusudrę nieśmiertelnością.
Mitologia Indian Hopi (Ameryka Północna)
Indianie Hopi, rdzenny lud zamieszkujący tereny dzisiejszej Arizony, mają swoją opowieść o potopie. Według ich wierzeń świat został zniszczony wielkim potopem z powodu moralnego upadku ludzi. Przetrwała tylko garstka ludzi, którzy schronili się w podziemnych jaskiniach na rozkaz bogów. Po zakończeniu potopu, ludzie powrócili na powierzchnię, aby odbudować świat.
Mitologia Yoruba (Afryka Zachodnia)
Mitologia Yoruba, pochodząca z terenów dzisiejszej Nigerii, zawiera historię potopu, który miał miejsce z powodu gniewu bogów. Legenda mówi o tym, że Olokun, bóg morza, zesłał wielką powódź, aby zniszczyć świat z powodu nieposłuszeństwa ludzkości wobec bogów. Inni bogowie interweniowali, ratując część ludzi i pozwalając im na odbudowanie cywilizacji.
Mitologia Szintoistyczna (Japonia)
W mitologii japońskiej, związanej z religią szintoistyczną, istnieje opowieść o potopie wywołanym przez boga sztormów Susanoo. W gniewie zalał on świat wodą, jednak po interwencji innych bogów kataklizm został zatrzymany, a ludzkość mogła się odrodzić. Ta historia jest mniej rozbudowana w porównaniu z innymi mitami, ale zawiera element oczyszczenia świata przez wodę.
Mitologia Maori (Nowa Zelandia)
Według mitologii Maori, na początku świata istniał tylko wielki ocean, a niebo i ziemia były złączone. Dopiero, gdy bóg Tawhaki rozdzielił niebo od ziemi, świat mógł zostać ukształtowany. W jednej z wersji tego mitu opowieść o potopie pojawia się jako część procesu tworzenia, kiedy to wody zalały ziemię, zanim mogły zostać ujarzmione przez bogów i kształtować lądy.
Mitologia Indian Czirokezów (Ameryka Północna)
Czirokezi, jeden z plemion rdzennych Amerykanów, mają mit o potopie, w którym boski stwórca postanowił zniszczyć ludzkość wodą z powodu jej zepsucia. Jednak kilka zwierząt i ludzi udało się uratować na szczycie najwyższych gór. Po potopie zostali oni odpowiedzialni za odbudowę świata.
Mitologia Nias (Indonezja)
Na wyspie Nias, należącej do Indonezji, istnieje mit o potopie, w którym niebiosa otworzyły się, zalewając świat deszczem. Ludzkość została zniszczona, ale jedna para ludzi, która przeżyła, zaczęła życie od nowa, zaludniając wyspę i dając początek nowej ludzkości.
Mitologia Mandżurska (Chiny)
W mitologii Mandżurów, ludu z północno-wschodnich Chin, istnieje opowieść o potopie zesłanym przez bogów, aby oczyścić świat z grzesznych ludzi. Jedna para ludzi została ostrzeżona i zbudowała łódź, która pozwoliła im przetrwać powódź. Po potopie ci ocalali ponownie zaludnili świat.
Mitologia Tlingit (Alaska)
Lud Tlingit z Alaski ma opowieść o potopie, który nastąpił, gdy morza zalały ziemię. Tylko kilku ludzi przetrwało na szczytach gór. Gdy woda opadła, ci, którzy przeżyli, zeszli w doliny i zaczęli życie od nowa. Opowieści te podkreślają szacunek Tlingitów dla sił natury i ich związek z morzem.
Mitologia Azjatyckich Scytów (Eurazja)
U Scytów, koczowniczego ludu zamieszkującego rozległe tereny Eurazji, także istnieje mit o wielkim potopie. W tej opowieści potop był zesłany przez bogów jako kara za złe uczynki ludzi. Przetrwała jednak jedna wybrana rodzina, która dała początek nowej ludzkości po opadnięciu wód.
Mitologia Inków (Peru)
W mitologii Inków opowieść o potopie wiąże się z bogiem Wirakoczą. Według tej legendy Wirakocza stworzył pierwszą rasę ludzi z kamienia, ale byli oni źli i niesubordynowani. Zesłał więc na nich wielki potop, który ich zniszczył. Po potopie stworzył nową rasę ludzi, tym razem z gliny, i nauczył ich cywilizacji.
Mitologia Tahitańska (Polinezja)
Na Tahiti istnieje mit o potopie związany z bogiem Ta’aroa, stwórcą świata. W jednej z wersji tej opowieści, po stworzeniu świata, bogowie zdecydowali się zesłać wielki potop, aby zniszczyć ludzi, którzy popadli w zepsucie. Tylko kilku wybranych ocalało, schroniwszy się na łodziach, i później dali początek nowej ludzkości.
Mitologia Ludu Batak (Sumatra)
Lud Batak z Sumatry ma swoją opowieść o potopie. W tej wersji potop został zesłany przez boga Ompu Mulajadi Na Bolon jako kara za grzechy ludzkości. Jednak jeden z bogów, Singalang Burong, uratował swoją rodzinę, budując łódź. Po opadnięciu wód rodzina ta ponownie zaludniła Ziemię.
Mitologia Czukocka (Syberia)
Lud Czukczów z Syberii opowiada historię o potopie, który był wynikiem gniewu bogów z powodu grzechów ludzi. Tylko jeden człowiek został uratowany przez ptaki, które zaniosły go na wysoką górę. Po opadnięciu wód ów człowiek stał się przodkiem wszystkich Czukczów.
Mitologia Samoańska (Polinezja)
Na wyspach Samoa istnieje opowieść o wielkim potopie, który zniszczył wyspy z powodu gniewu bogów. Tylko kilku ludzi ocalało, schroniwszy się na górach lub na łodziach. Po potopie, ci którzy przeżyli, zaczęli życie od nowa i ponownie zaludnili wyspy.
Mit Ludu Luiseño (Kalifornia, USA)
Lud Luiseño, zamieszkujący dzisiejszą Kalifornię, ma swoją wersję mitu o potopie. Opowiada on o tym, jak bogowie zesłali potop, aby oczyścić świat z grzeszników. Tylko kilku ludzi zostało uratowanych przez bóstwa, a po opadnięciu wód rozpoczęli oni nowe życie na Ziemi.
Mitologia Bambara (Mali)
Lud Bambara z Mali w Afryce ma opowieść o potopie, który nastąpił z powodu gniewu boskiego stwórcy Faro. Faro postanowił zniszczyć ludzkość przez wielką powódź, ale ocalił kilka wybranych osób, które później miały odbudować świat. Faro był bóstwem związanym z wodą, więc potop symbolizował oczyszczenie i odnowienie świata.
Mit Ludu K’iche’ (Gwatemala)
W tradycji ludu K’iche’ z Gwatemali istnieje opowieść o potopie, który pojawia się w ich świętej księdze *Popol Vuh*. Potop był zesłany przez bogów, aby zniszczyć wcześniejszą rasę ludzi, która nie potrafiła oddawać czci bogom. Potem bogowie stworzyli nową ludzkość, z której wywodzą się współcześni ludzie.
Mitologia Huronów (Kanada)
Lud Huronów z terenów dzisiejszej Kanady ma swoją wersję mitu o potopie. W tej historii Wielki Duch zesłał potop, aby zniszczyć ludzkość, która odwróciła się od świętych zasad. Tylko jeden mężczyzna i jedna kobieta ocalała, schroniwszy się na grzbiecie ogromnej żółwicy, która unosząc się na wodach, stała się zalążkiem nowego świata.
Mitologia Ludu Dyak (Borneo)
Lud Dyak z Borneo opowiada o potopie zesłanym przez bogów w odpowiedzi na zepsucie ludzi. Jeden mężczyzna i jedna kobieta zostali uratowani dzięki boskiemu ostrzeżeniu i schronili się na szczycie wysokiej góry. Po opadnięciu wód stali się przodkami nowej rasy ludzi.
Mit Ludu Yuki (Kalifornia, USA)
Lud Yuki z Kalifornii posiada opowieść o potopie, który został zesłany przez stwórcę z powodu zniszczeń spowodowanych przez ludzi. Jednak Stwórca zachował kilku wybranych ludzi, którzy mieli na nowo zaludnić ziemię i żyć w harmonii z naturą.
Mitologia Aborygenów z północnej Australii
W mitologii niektórych plemion aborygeńskich z północnej Australii istnieje opowieść o potopie, który był wynikiem gniewu duchów przodków. Woda zalała ziemię, zabijając większość ludzi, ale niektórzy przeżyli, wspinając się na wysokie drzewa lub schronili się w jaskiniach na wzgórzach.
Opowieści o potopie są powszechne w wielu kulturach, od Afryki, przez Amerykę, aż po Oceanię i Azję. W każdej z nich potop symbolizuje boską karę, oczyszczenie świata i nowy początek dla ludzkości. To świadczy o uniwersalnym znaczeniu wody jako siły zarówno destrukcyjnej, jak i odradzającej.
Z marzeń i snów 