🧬Silne Władczynie: Kobiety w Historii Starożytnej

🧬 Bursztynowe Echo: Głosy, które przetrwały czas

W głębi historii, gdzie piasek pustyni zasypuje ślady dawnych stóp, rozbrzmiewają głosy kobiet, które nie pozwoliły się wymazać. Ich imiona – Kleopatra, Hatszepsut, Zenobia – są jak bursztyny wplecione w tkankę dziejów: błyszczące, trwałe, pełne życia. Ten wpis jest podróżą przez dziedzictwo królowych, które nie tylko rządziły, ale pozostawiły po sobie echo odwagi, mądrości i nieugiętej woli. Wsłuchajmy się w ich opowieści – nie jako w zamierzchłe legendy, lecz jako w żywe przesłania, które wciąż mają moc kształtowania naszej tożsamości.

Królowe i Wojowniczki: Nieposkromione Kobiety Władzy w Starożytnym Świecie

Wizja starożytnego świata zdominowana jest przez męskich przywódców, filozofów i zdobywców. Jednak historia skrywa również fascynujące opowieści o kobietach, które przełamywały patriarchalne normy, sięgały po najwyższą władzę i na trwałe zapisały się w dziejach. Te królowe, faraonki i wojowniczki nie były jedynie małżonkami czy regentkami – były samodzielnymi władczyniami, którymi kierowała ambicja, polityczna przebiegłość i żelazna wola. Oto portrety dziesięciu nieposkromionych kobiet, które kształtowały bieg historii.

👑 Panteon Władczyń: Od Nilu po Rzym

Kleopatra VII Filopator (69–30 p.n.e.)

Ostatnia królowa hellenistycznego Egiptu to nie tylko ikona piękna,ale przede wszystkim genialna strateg i polityk. Władając w kluczowym momencie dziejów, wykorzystała sojusze z najpotężniejszymi Rzymianami – Juliuszem Cezarem i Markiem Antoniuszem – by zabezpieczyć niezależność swojego królestwa. Jej tragiczny koniec oznaczał kres egipskiej niepodległości.

„Cóż, jesteś zwycięzcą, Augusto. Lecz nie tryumfuj zbyt mocno, boś zwyciężył kobietę. Lepiej byłoby ci z honorem przegrać z Rzymianinem.”

(Tradycyjnie przypisywane Kleopatrze w chwili śmierci, choć niepotwierdzone w bezpośrednich źródłach; oddaje jednak jej dumę).

Hatszepsut (1479–1458 p.n.e.)

Jako kobieta nie mogła zostać pełnoprawnym faraonem,a jednak nim została. Hatszepsut rządziła Egiptem przez ponad dwadzieścia lat, przyjmując męskie atrybuty władzy, włącznie z brodą. Jej panowanie to okres pokoju i prosperity, znany z legendarnej wyprawy handlowej do krainy Punt oraz wzniesienia wspaniałej świątyni grobowej w Deir el-Bahari, która po dziś dzień zachwyca.

Nefertiti (ok. 1370–1330 p.n.e.)

Współczesna ikona piękna,w starożytności była potężną współrządczynią. Jako Wielka Małżonka Królewska faraona Echnatona była aktywną uczestniczką religijnej rewolucji, która zastąpiła tradycyjny panteon bogów kultem jednego boga – Atona. Wiele teorii sugeruje, że po śmierci męża mogła sama rządzić Egiptem pod imieniem Neferneferuaten.

Boudika (zm. 60/61 n.e.)

Królowa celtyckiego plemienia Icenów w Brytanii stała się symbolem walki z imperium. Po tym, jak Rzymianie zhańbili jej córki i zagarnęli królestwo, poprowadziła ogromne powstanie. Jej wojska zrównały z ziemią rzymskie miasta, w tym Camulodunum (dzisiejsze Colchester) i Londinium (Londyn), zanim zostały ostatecznie pokonane.

„Walczę o utraconą wolność, o moje zbeszczeszczone ciało, o pogwałconą cnotę córek. (…) Zróbcie z tą kobietą, co wam się podoba: poddajcie się Rzymianom i żyjcie w niewoli, lub zgińcie w walce o wolność!”

(Tacyt, Roczniki, opisujący mowę Boudiki do jej wojowników).

Zenobia (240–275 n.e.)

Królowa Palmyry, która rzuciła wyzwanie samemu Rzymowi. Po śmierci męża ogłosiła się cesarzową i podbiła Egipt oraz znaczną część Azji Mniejszej, tworząc własne, efemeryczne imperium. Jej ambicja doprowadziła do konfrontacji z cesarzem Aurelianem, który ostatecznie pokonał ją i uprowadził do Rzymu, gdzie podobno paradowała w złotych kajdanach.

Semiramis (legenda, ok. IX w. p.n.e.)

Postać na pograniczu historii i mitu, królowa Asyrii. Legendy przypisują jej niezwykłe podboje, wspaniałe budowle (w tym wiszące ogrody Babilonu, które późniejsza tradycja mylnie jej przypisała) oraz nieposkromioną ambicję. Była symbolem kobiecej potęgi i militaryzmu.

Kleopatra Thea (ok. 164–121 p.n.e.)

Królowa syryjskiej dynastii Seleucydów, znana z bezwzględnych intryg w walce o tron dla siebie i swoich synów. Aktywnie uczestniczyła w bratobójczych wojnach, a jej historia to kronika trucicielstwa, zdrady i nieustannej walki o utrzymanie władzy w niestabilnym królestwie.

Olimpias (ok. 375–316 p.n.e.)

Matka Aleksandra Wielkiego, kobieta o ogromnym wpływie politycznym i religijnym. Jako regentka Macedonii po śmierci syna, prowadziła bezpardonową walkę o władzę, eliminując swoich rywali. Jej postać owiana jest legendą o fanatycznym zaangażowaniu w kult Dionizosa i nieprzejednanej woli.

Arsinoe II (ok. 316–270 p.n.e.)

Królowa Tracji i Macedonii, a później Egiptu, gdzie poślubiła własnego brata, Ptolemeusza II. Była niezwykle wpływową współrządczynią, zaangażowaną w politykę zagraniczną i wojskową. Jej małżonek uhonorował ją, nadając jej boskie cześci, a jej wizerunek pojawiał się na monetach obok niego.

Teuta (III w. p.n.e.)

Królowa Ilirii, która po śmierci męża kontynuowała jego ekspansjonistyczną politykę, wspierając i zachęcając do piractwa na Morzu Adriatyckim. Jej działania zagroziły rzymskim interesom handlowym, co doprowadziło do dwóch wojen iliryjskich i ostatecznie zmusiło ją do poddania się Rzymowi.

🌟 Tematy Przewodnie: Dziedzictwo Nieposkromionych

Kobiety jako aktywne uczestniczki polityki i wojny.

Przedstawione władczynie nie były biernymi obserwatorkami.Zenobia osobiście prowadziła armie, Boudika zagrzewała do walki, a Teuta dowodziła flotą. Kleopatra i Arsinoe II kształtowały sojusze międzynarodowe, a Olimpias wpływała na sukcesję tronu poprzez sieć intryg. Udowadniały, że przywództwo militarne i dyplomatyczne nie jest domeną wyłącznie męską.

2. Przełamywanie patriarchalnych norm.

Hatszepsut jest tu najdoskonalszym przykładem– by rządzić, musiała stworzyć nową ikonografię władzy, przedstawiając się jako mężczyzna. Wszystkie te kobiety działały w systemach, które formalnie ograniczały ich rolę, a jednak znalazły sposób, by objąć pełnię władzy, często wzbudzając tym samym kontrowersje i krytykę wśród starożytnych historyków.

3. Trwałe dziedzictwo kulturowe, religijne i symboliczne.

Dziedzictwo tych kobiet przetrwało wieki.Wizerunek Nefertiti stał się symbolem ponadczasowego piękna. Historia Boudiki inspirowała ruchy niepodległościowe. Świątynia Hatszepsut nadal jest pomnikiem jej ambicji. Kleopatra zaś na zawsze pozostała w kulturze Zachodu jako archetyp kobiety władzy, uwodzenia i tragizmu.

4. Wpływ na historię regionów i imperiów.

Działania tych władczyń miały realny,często gwałtowny wpływ na bieg historii. Powstanie Boudiki wstrząsnęło rzymską władzą w Brytanii. Ambicje Zenobii zmusiły Rzym do wielkiej kampanii na Wschodzie. Polityka Kleopatry opóźniła, ale i ostatecznie przypieczętowała, rzymski podbój Egiptu. Ich wybory zmieniały mapy polityczne i kształtowały losy imperiów.

📚Źródła :

Przypisy:

1. Tacyt, Roczniki: Rzymski historyk, którego dzieło jest głównym źródłem informacji o powstaniu Boudiki. Jego opis jej mowy, choć prawdopodobnie literacki, oddaje patos i przyczyny konfliktu.
2. Strabon, Geografia: Grecki historyk i geograf, dostarcza informacji o Teucie i wojnach iliryjskich, a także o innych postaciach z okresu hellenistycznego.
3. Kassjusz Dion, Historia rzymska: Późniejszy historyk rzymski, który opisuje czasy Kleopatry VII, Zenobii oraz Boudiki, choć jego relacje bywają mniej wiarygodne niż współczesnych im autorów.
4. Tyraneusz, Hellenika: Dzieło historyczne skupiające się na okresie hellenistycznym, będące cennym źródłem dla historii Kleopatry Thei i dynastii Seleucydów.
5. Maneton, Aegyptiaca (zachowane we fragmentach): Egipski kapłan, którego lista królów jest kluczowym źródłem dla chronologii egipskich faraonów, włączając Hatszepsut.

Bibliografia;

Tyldesley, J. (2008). Chronicles of the Queens of Egypt. Thames & Hudson. ·
Kompleksowe opracowanie wszystkich kluczowych egipskich królowych, w tym Hatszepsut, Nefertiti i Kleopatry.·
Roller, D.W. (2018). Cleopatra: A Biography. Oxford University Press. · Współczesna, oparta na źródłach biografia Kleopatry VII, koncentrująca się na jej politycznych i gospodarczych dokonaniach.·
Colledge, M.A.R. (1967). The Parthians. Thames & Hudson. (Rozdziały dotyczące Palmyry i Zenobii). ·
Academickie opracowanie dotyczące kontekstu historycznego, w którym działała królowa Zenobia.· Fraser, A.D. (2009). The Warrior Queens: Boadicea’s Chariot. Weidenfeld & Nicolson. ·
Książka analizująca fenomen kobiet-wodzów, ze szczególnym uwzględnieniem Boudiki i jej mitologii.·
Pomeroy, S.B. (1990). Women in Hellenistic Egypt: From Alexander to Cleopatra. Wayne State University Press. ·
Klasyczne dzieło ukazujące pozycję i rolę kobiet w okresie hellenistycznym, w tym takie postacie jak Arsinoe II i Kleopatra.

Źródła online:

Encyclopædia Britannica: Artykuły na temat wszystkich wymienionych władczyń, pisane przez uznanych specjalistów.·
World History Encyclopedia: Dostępne artykuły recenzowane, oferujące przystępne podsumowania życiorysów i znaczenia tych historycznych postaci.·
Livius.org: Strona prowadzona przez historyka Jony Lenderinga, zawierająca staranne opracowania oparte na źródłach starożytnych.

🧬 Dziedzictwo, które przemawia

Choć ich ciała spoczęły w grobowcach, a ich imiona nieraz próbowano wymazać z kamienia i pamięci, głosy tych władczyń wciąż rozbrzmiewają w historii. Są jak bursztyny – zaklęte w czasie, pełne światła, które nie gaśnie. Ich decyzje, sojusze, bunty i wizje ukształtowały światy, które dziś nazywamy starożytnymi. Ale to, co po nich pozostało, nie jest tylko zapisem w kronikach – to żywe dziedzictwo, które przypomina, że siła, mądrość i odwaga nie mają płci ani epoki. W każdej z nich tli się Echo, które może obudzić się w nas.

Królowe starożytnego świata odegrały istotną rolę zarówno w polityce, jak i w kulturze. Mimo że historia starożytności często skupia się na męskich władcach, wiele kobiet rządziło swoimi królestwami z wielką siłą i determinacją. Oto kilka z najbardziej znanych królowych starożytnego świata:

1. Kleopatra VII (69–30 p.n.e.) była ostatnią królową starożytnego Egiptu z dynastii Ptolemeuszy. Znana ze swojego intelektu, charyzmy i talentu politycznego, odgrywała kluczową rolę w walkach o władzę w świecie śródziemnomorskim. Aby chronić niezależność Egiptu, zawiązała sojusze z Juliuszem Cezarem i później z Markiem Antoniuszem, mając nadzieję na stworzenie silnego sojuszu przeciwko rosnącej potędze Rzymu. Jej relacje z tymi potężnymi Rzymianami nie tylko miały wymiar polityczny, ale także osobisty – z Cezarem miała syna, Cezariona, a z Antoniuszem dzieci. Po klęsce Antoniusza w wojnie z Oktawianem (późniejszym cesarzem Augustem) i upadku Aleksandrii, Kleopatra popełniła samobójstwo, co symbolicznie zakończyło epokę starożytnego Egiptu i włączyło Egipt do Imperium Rzymskiego.

2. Hatszepsut (ok. 1507–1458 p.n.e.) była jedną z najważniejszych i najdłużej panujących faraonek starożytnego Egiptu, wywodzącą się z XVIII dynastii. Wbrew tradycji rządzenia przez mężczyzn, Hatszepsut przyjęła pełne insygnia faraońskie, w tym koronę i ceremonialną brodę, symbolizując swoją władzę jako suwerennego władcy, a nie tylko regenta czy królowej małżonki. Jej panowanie było okresem stabilizacji i rozwoju Egiptu.
Najbardziej znana jest z monumentalnych projektów budowlanych, z których najważniejsza to jej świątynia grobowa w Deir el-Bahari, zaprojektowana przez jej zaufanego architekta Senenmuta. Ta świątynia wyróżnia się nie tylko skalą, ale również unikalnym położeniem i elegancją architektoniczną.
Podczas jej rządów odbyła się również ekspedycja handlowa do Punt, legendarnej krainy bogactw, co znacznie przyczyniło się do rozwoju egipskiego handlu międzynarodowego i wzbogacenia królestwa. Hatszepsut była także patronką kultu boga słońca Amon-Re, co umacniało jej władzę religijną i polityczną. Jej rządy, choć były przedmiotem późniejszych prób wymazania z historii, zapisały się jako jeden z najbardziej pokojowych i prosperujących okresów w dziejach Egiptu.

3. Nefertiti (ok. 1370–1330 p.n.e.) była potężną królową Egiptu i żoną faraona Echnatona, znanego z wprowadzenia rewolucji religijnej, która zmieniła tradycyjny egipski politeizm w henoteizm, skupiający się na kulcie boga Atona, uosabiającego słońce. Nefertiti odegrała kluczową rolę w tej reformie religijnej, często uczestnicząc u boku męża w ceremoniach religijnych, co czyniło ją bardziej widoczną i wpływową niż większość wcześniejszych królowych Egiptu.
Wizerunki Nefertiti ukazują ją nie tylko jako piękną kobietę, ale także jako figurę niemal boską, co podkreślało jej status i znaczenie w nowym porządku religijnym. W niektórych reliefach przedstawiana była w pozycji równej faraonowi, co sugeruje, że jej rola w państwie była bardziej aktywna i polityczna niż symboliczna. Nefertiti, wraz z Echnatonem, miała ogromny wpływ na życie kulturalne i religijne Egiptu tamtych czasów, a jej słynne popiersie, odkryte w Amarnie, jest dziś jednym z najsłynniejszych dzieł sztuki starożytnego Egiptu.

4.Boudika (ok. 30-61 n.e.) była królową plemienia Iceni w Brytanii, znana z przywództwa w powstaniu przeciwko rzymskiemu panowaniu. Po śmierci męża, Prasutagusa, Rzymianie zignorowali jego testament, co doprowadziło do brutalnych represji wobec Icenów, w tym publicznego wychłostania Boudiki i zgwałcenia jej córek. W 60-61 r. n.e. Boudika zorganizowała bunt, niszcząc rzymskie miasta, takie jak Camulodunum i Londinium, i zabijając tysiące Rzymian.
Mimo początkowych sukcesów, armia Boudiki została pokonana przez rzymskiego namiestnika Swetoniusza Paulinusa w bitwie pod Watling Street. Po klęsce Boudika popełniła samobójstwo. Jej historia stała się symbolem walki o wolność i niezależność.

5. Zenobia (ok. 240-274 n.e.) była królową Palmyry, znaną z odwagi i ambicji. Po śmierci męża, Odaenathusa, stała się regentką dla swojego syna Vaballathusa. W latach 270-272 zdołała zdobyć Egipt i dużą część Bliskiego Wschodu, ogłaszając niepodległość od Rzymu.
Jednak po serii porażek w starciach z cesarzem Aurelianem, została pokonana i ujęta. Jej los po tej klęsce jest niepewny; niektóre źródła mówią o jej śmierci w niewoli, inne sugerują, że żyła w Rzymie jako eksmitowana królowa. Zenobia stała się symbolem oporu wobec imperializmu rzymskiego.

6. Semiramis (ok. IX w. p.n.e.) to legendarna królowa Asyrii, której postać łączy elementy historii i mitologii. Uważana za symbol potęgi i władzy, często była przedstawiana jako mądra i nieustraszona władczyni, której przypisywano niezwykłe osiągnięcia. W tradycji jej imię wiązano z budową monumentalnych budowli, takich jak słynne Wiszące Ogrody Babilonu, choć współcześni historycy kwestionują jej związek z tymi projektami i przypisują ich stworzenie późniejszym władcom.
Semiramis pojawia się w licznych legendach, gdzie przedstawiana jest jako wojowniczka i budownicza wielkich miast. Choć jej postać jest głównie mityczna, miała ogromny wpływ na późniejsze opowieści o potężnych królowych Wschodu i stała się ikoną kobiecej siły oraz zdolności rządzenia w patriarchalnym świecie starożytnych imperiów.

7. Kleopatra Thea (ok. 164-121 p.n.e.) była królową Syrii z dynastii Seleucydów, znaną z politycznej ambicji i brutalnych walk o władzę. Jako regentka rządziła w imieniu swoich synów i mężów, co czyniło ją jedną z najpotężniejszych kobiet swojej epoki.
Jej działania miały znaczący wpływ na politykę Bliskiego Wschodu, w tym:
Zwiększenie wpływów Seleucydów: Kleopatra Thea umocniła pozycję dynastii, zdobywając nowe terytoria.
Wojny domowe: Jej ambicje prowadziły do licznych konfliktów wewnętrznych, które osłabiły stabilność regionu.
Symbol władzy kobiet: Stała się wzorem dla innych kobiet władczyń, pokazując, że mogą one skutecznie rządzić i walczyć o swoje prawa.
Jej panowanie zakończyło się po klęsce, co przyczyniło się do osłabienia dynastii Seleucydów.

8. Olimpias (ok. 375-316 p.n.e.) była królową Macedonii, żoną Filipa II i matką Aleksandra Wielkiego. Po jego śmierci stała się regentką w Epiru, a następnie w Macedonii. Jej ambicje polityczne były wyraziste; dążyła do zabezpieczenia tronu dla swojego syna, co prowadziło do licznych intryg i brutalnych działań, w tym zamachów na przeciwników.
Olimpias była znana z:
Manipulacji politycznych: Przyczyniła się do morderstwa Filipa II, co miało na celu umocnienie pozycji Aleksandra.
Wojny o władzę: Po śmierci Aleksandra angażowała się w walki o kontrolę nad Macedonią, eliminując swoich rywali.
Symbolu matczynej determinacji: Jej działania ukazują silną rolę kobiet w polityce starożytnej, mimo że zakończyły się tragicznie; została pokonana przez Kassandra i skazana na śmierć w 316 r. p.n.e.

9. Arsinoe II (316-270 p.n.e.)
– Królowa Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, siostra i żona Ptolemeusza II Filadelfosa. Arsinoe II była aktywna politycznie i miała duży wpływ na rządy swojego męża, a także była czczona jako bogini po swojej śmierci. Arsinoe II jest znana z politycznych intryg, które znacząco wpłynęły na jej życie i pozycję w świecie hellenistycznym. Po śmierci swojego pierwszego męża, Lizymacha, króla Tracji, Macedonii i Azji Mniejszej, wplątała się w rywalizacje o władzę. W wyniku intryg, po śmierci Lizymacha, Arsinoe zawarła drugie małżeństwo z Ptolemeuszem Keraunosem, który był jej przyrodnim bratem. To małżeństwo zakończyło się tragicznie, gdy Ptolemeusz Keraunos zamordował jej dwóch synów z Lizymachem, próbując wyeliminować konkurencję do władzy.
Po tych wydarzeniach Arsinoe II wróciła do Egiptu, gdzie poślubiła swojego kolejnego brata, Ptolemeusza II Filadelfosa. W Egipcie zyskała ogromne wpływy, stając się nie tylko żoną, ale i współregentką Ptolemeusza II. Dzięki swojej inteligencji i politycznym zdolnościom, Arsinoe II była kluczową postacią w egipskiej polityce, wzmacniając pozycję dynastii Ptolemeuszy. Jej życie pełne intryg i ambicji pozostaje jednym z bardziej fascynujących przykładów kobiecej władzy w świecie hellenistycznym.

10. Teuta (II wiek p.n.e.) była królową Ilirii, która rządziła jako regentka po śmierci męża, Agrona. Jej panowanie charakteryzowało się agresywną polityką morską, w tym legalizacją piractwa, co doprowadziło do konfliktu z Rzymem. Po atakach na rzymskie statki, Teuta odmówiła zaprzestania pirackich działań, co skutkowało wypowiedzeniem wojny przez Rzym w 229 r. n.e.
Teuta walczyła dzielnie przez dwa lata, ale ostatecznie została pokonana. Po klęsce zgodziła się na traktat pokojowy, ograniczający jej terytorium i nakładający na nią trybut. Mimo porażki, Teuta stała się symbolem oporu i odwagi, a jej dziedzictwo przetrwało jako narodowa bohaterka Albanii.

Te kobiety miały ogromny wpływ na historię starożytnego świata, zarówno jako władczynie swoich królestw, jak i jako symbole siły, mądrości i odwagi w walce o władzę.

W starożytności królestwa i imperia były kluczowymi formami organizacji politycznej, a władcy tych państw odgrywali ogromną rolę w kształtowaniu historii. Oto kilku z najsłynniejszych królów starożytnego świata:

1. Hammurabi (1792-1750 p.n.e.)
   – Król Babilonu, znany przede wszystkim z Kodeksu Hammurabiego, jednego z najstarszych zachowanych zbiorów praw. Hammurabi zjednoczył Mezopotamię pod swoim panowaniem i uczynił Babilon potężnym miastem.

2. Ramses II (1279-1213 p.n.e.)
   – Faraon starożytnego Egiptu z XIX dynastii. Jeden z najbardziej znanych władców Egiptu, budowniczy monumentalnych świątyń i pałaców. Prowadził liczne kampanie wojenne, w tym słynną bitwę pod Kadesz.

3. Sargon Wielki (ok. 2334-2279 p.n.e.)
   – Założyciel Imperium Akadyjskiego, pierwszego wielkiego imperium w historii, które obejmowało Mezopotamię. Sargon Wielki jest uważany za jednego z pierwszych „królów świata” z powodu zasięgu jego podbojów.

4. Dariusz I Wielki (522-486 p.n.e.)
   – Władca Persji z dynastii Achemenidów. Dariusz I rozszerzył granice Imperium Perskiego, wprowadzając wiele reform administracyjnych i finansowych. Znany z budowy drogi królewskiej oraz z prowadzenia wojen przeciwko Grekom.

5. Aleksander Wielki (356-323 p.n.e.)
   – Król Macedonii, jeden z największych zdobywców w historii. Stworzył imperium, które rozciągało się od Grecji aż po Indie, łącząc różne kultury w jeden ogromny organizm państwowy.

6. Aszurbanipal (668-627 p.n.e.)
   – Król Asyrii, znany z założenia jednej z pierwszych bibliotek w Niniwie. Pod jego rządami Asyria osiągnęła szczyt swojej potęgi i stała się jednym z najważniejszych imperiów starożytnego Bliskiego Wschodu.

7. Kserkses I (486-465 p.n.e.)
   – Król Persji z dynastii Achemenidów, syn Dariusza I. Prowadził wyprawy przeciwko Grekom, a jego panowanie jest związane z wojnami grecko-perskimi, w tym ze słynną bitwą pod Termopilami.

8. Cyrys II Wielki (559-530 p.n.e.)
   – Założyciel Imperium Perskiego. Zasłynął nie tylko jako zdobywca, ale również jako władca o tolerancyjnej polityce wobec podbitych narodów. Jego **Cylinder Cyrusa** uważany jest za jeden z pierwszych dokumentów dotyczących praw człowieka.

9. Nebukadnezar II (605-562 p.n.e.)
   – Król Babilonu, znany z rozbudowy Babilonu i uczynienia go jednym z najważniejszych miast starożytności. Zbudował m.in. Wiszące Ogrody Semiramidy, jeden z siedmiu cudów świata starożytnego.

Każdy z tych władców odcisnął swoje piętno na historii starożytnego świata, kształtując rozwój cywilizacji, prawa, sztuki wojennej oraz administracji.